του Νίκου Σαριδάκη
Η ταχύτατη διείσδυση των τεχνολογιών πληροφορικής και επικοινωνιών σε όλα τα κοινωνικά στρώματα του πληθυσμού , ανεξάρτητα από γεωγραφικά, οικονομικά , πολιτικά και πολιτιστικά σύνορα, δρα ως καταλύτης και προκαλεί αλυσιδωτές αντιδράσεις που διαμορφώνουν τις σύγχρονες ψηφιακές κοινωνίες.
Σήμερα συνεχώς πληθαίνουν εκείνοι που χρησιμοποιούν το- περίφημο πια- Διαδίκτυο ως εργαλείο καθημερινής διαβίωσης για να ενημερώνονται, να ψωνίζουν ή να συναλλάσσονται με τις τράπεζες από το σπίτι τους. Ήδη, πολλές επιχειρήσεις διαθέτουν στους πελάτες τους προϊόντα και υπηρεσίες με ψηφιακές τεχνικές.
Τα τελευταία χρόνια και οι Κρατικοί οργανισμοί έχουν αρχίσει να χρησιμοποιούν το Διαδίκτυο με σκοπό :
- Να βελτιώσουν την εξυπηρέτηση των Πολιτών και των Επιχειρήσεων
- Να ενδυναμώσουν τις δημοκρατικές διαδικασίες
- Να υποστηρίζουν τις δημόσιες πολιτικές
Το νέο σύστημα οργάνωσης και λειτουργίας των Δημόσιων Υπηρεσιών που βασίζεται στις τεχνολογίες πληροφορικής και επικοινωνιών και ιδιαίτερα του Διαδικτύου, ονομάζεται Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση και μπορεί να κάνει πιο εύκολη τη ζωή μας όπως φαίνεται στο παρακάτω ( πραγματικό) παράδειγμα.
Ο γιος μου είναι παντρεμένος με δυο μικρά παιδιά και κατοικεί μόνιμα στο Μοσχάτο. Πέρυσι με παρακάλεσε να καταθέσω μια αίτηση στο Δήμο Μοσχάτου για να πάει η κόρη του στο Δημοτικό νηπιακό σταθμό γιατί η μαμά εργαζόταν και αυτός υπηρετούσε τη στρατιωτική του θητεία. Οι άνθρωποι του Δήμου με δέχθηκαν με ευγένεια και μου εξήγησαν ότι έπρεπε να υποβάλλω αίτηση στο Δήμο και να προσκομίσω τα εξής «δικαιολογητικά»:
· Πιστοποιητικό οικογενειακής κατάστασης
· Επικυρωμένο αντίγραφο φορολογικής δήλωσης
· Μηχανογραφική κατάσταση ενσήμων των γονέων
· Βεβαίωση εργασίας της μητέρας από τον εργοδότη με ανάλυση μισθοδοσίας
· Βεβαίωση ότι ο γονέας είναι στρατιώτης
Για να συγκεντρώσω αυτά τα πέντε δικαιολογητικά επισκέφτηκα διαδοχικά πέντε Υπηρεσίες . Κάθε φορά συμπλήρωνα , υπέγραφα και κατέθετα την αντίστοιχη αίτηση και επέστρεφα την επομένη για να παραλάβω το «δικαιολογητικό». Τα ΚΕΠ με βοήθησαν στο πιστοποιητικό οικογενειακής κατάστασης. Σ αυτές τις επισκέψεις διαπίστωσα πως κάθε Υπηρεσία χρειάστηκε, περίπου, μια ώρα εργασίας για να εκδώσει το αντίστοιχο δικαιολογητικό. Έτσι λοιπόν για να καταθέσω μια απλή αίτηση:
· Εγώ ως πολίτης συμπλήρωσα και κατέθεσα πέντε αιτήσεις και πραγματοποίησα δέκα διαδρομές για τις οποίες δαπάνησα δέκα, περίπου, ώρες και δέκα ΕΥΡΩ σε εισιτήρια.
· Οι δημόσιες Υπηρεσίες δαπάνησαν 5 εργατοώρες οι οποίες κοστίζουν στους φορολογούμενους, περίπου ,100 ΕΥΡΩ.
· Η διαδικασία για την υποβολή της αίτησης διήρκεσε , μια εβδομάδα
Αντίθετα, αν ο Δήμος χρησιμοποιούσε σύγχρονα συστήματα Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης, εγώ θα υπέβαλα ,απλώς, μια αίτηση, χωρίς δικαιολογητικά, από το σπίτι μου, μέσω του Διαδικτύου. Στη συνέχεια, τα πληροφοριακά συστήματα του Δήμου σε συνεργασία με τα συστήματα των αρμόδιων Δημόσιων Υπηρεσιών, θα συγκέντρωναν ,αυτόματα και χωρίς τη συμμετοχή υπαλλήλων όλες τις πληροφορίες που χρειάζεται ο Δήμος για να εξετάσει την αίτηση. Έτσι ή όλη διαδικασία θα ολοκληρώνονταν σε μερικά λεπτά , χωρίς ταλαιπωρία και με πολύ μικρό κόστος.
Αυτή θα ήταν η ιδανική περίπτωση. Όμως, εκτός από αυτήν, υπάρχουν ενδιάμεσες εναλλακτικές λύσεις που μπορεί να εφαρμόσει άμεσα ο Δήμος με τα υπάρχοντα συστήματα. Στο πλαίσιο αυτό η διαδικασία μπορεί να ανασχεδιαστεί έτσι ώστε να διεκπεραιώνεται γρήγορα και απλά σε δυο βήματα:
Α. Ο Δημότης να συμπληρώνει μια τυποποιημένη «αίτηση- υπεύθυνη δήλωση» ,όπου θα δηλώνει όλα τα απαραίτητα στοιχεία. Την αίτηση, χωρίς δικαιολογητικά, μπορεί να την καταθέτει αυτοπροσώπως ή να την στείλει μέσω ου Διαδικτύου.
Β. Στη συνέχεια, ο υπάλληλος του Δήμου που θα παραλάβει την αίτηση, θα κάνει πέντε ΚΛΙΚ και θα στείλει πέντε πιστοποιημένα και τυποποιημένα μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου στις αρμόδιες Υπηρεσίες για τη διασταύρωση των στοιχείων που δηλώνει ο Δημότης. Τα πληροφοριακά συστήματα των παραπάνω Υπηρεσιών θα απαντήσουν πάλι με ηλεκτρονικό ταχυδρομείο.
Με αυτόν τον τρόπο:
Ο Δημότης θα εξοικονομήσει δέκα ώρες και δέκα ΕΥΡΩ ενώ το Κράτος ( Δήμος και Δημόσιες Υπηρεσίες) θα εξοικονομήσει 100 ΕΥΡΩ. Έτσι και ο Δημότης κερδίζει και το Κράτος κερδίζει.
Γενικώς για την εφαρμογή μεθόδων ηλεκτρονικής διακυβέρνησης απαιτούνται οι κατάλληλες ψηφιακές υποδομές. Το Υπουργείο Εσωτερικών αναπτύσσει τέτοιες οριζόντιες υποδομές όπως το δίκτυο της δημόσιας διοίκησης ΣΥΖΕΥΞΙΣ, το σύστημα Διαλειτουργικότητας, το σύστημα Αυθεντικοποίησης και η πύλη ΕΡΜΗΣ. Οι Δήμοι μπορούν να χρησιμοποιήσουν αυτές τις υποδομές και να προχωρήσουν άμεσα στον ψηφιακό μετασχηματισμό προκειμένου να αρχίσουν να παρέχουν υπηρεσίες ηλεκτρονικής διακυβέρνησης στους Δημότες και στις επιχειρήσεις . Το πρόβλημα σ αυτήν την περίπτωση δεν είναι η αναβάθμιση των τεχνολογικών συστημάτων αλλά ο ανασχεδιασμός των παραδοσιακών διοικητικών διαδικασιών και η κατάργηση των παλαιών γραφειοκρατικών μεθόδων. Το Υπουργείο Εσωτερικών προωθεί νόμο Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης που θα ρυθμίζει τους κανόνες χρησιμοποίησης των νέων τεχνολογιών και θα διευκολύνει την ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ των Δημόσιων Υπηρεσιών.
Σήμερα οι περισσότεροι Δήμοι διαθέτουν μέσα από τους ιστοχώρους διάφορα είδη πιστοποιητικών. Όμως σύμφωνα με τις αρχές της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης το Διαδίκτυο θα πρέπει να χρησιμοποιηθεί όχι για την αυτοματοποίηση των πιστοποιητικών αλλά για την κατάργηση τους. Για αυτά όμως θα μιλήσουμε άλλη φορά.